Grado to kurort w regionie Friuli, położony na wschód od Lignano w kierunku Triestu, bezpośrednio przy „przedłużeniu” autostrady z Udine – jest więc najbliższym ośrodkiem włoskiego Adriatyku na trasie z Czech.
Miejscowość Belvedere, gdzie znajduje się część prezentowanych przez nas noclegów, leży nad brzegiem laguny i administracyjnie należy do Aquilei, czyli prowincji Udine, natomiast oddalona o kilka kilometrów dzielnica Pineta znajduje się na wyspie otoczonej wodami laguny i Adriatyku i administracyjnie należy już do prowincji Gorizia.
Grado będzie na pewno odpowiednim wyborem dla tych, którzy na wakacjach szukają nie tylko morza, ale też śladów historii.
Grado ma długą i bogatą historię sięgającą czasów Cesarstwa Rzymskiego, gdy było portem prosperującego miasta Aquileia, położonego 10 km w głębi lądu. Przez Grado Aquileia handlowała z dzisiejszą Syrią, Cyprem, Arabią i Azją Mniejszą. Dziś Grado jest raczej uzdrowiskowym miasteczkiem na wyspie w lagunie (nazywanym „Wyspą Słońca”) niż portem rybackim i jest połączone z lądem groblą, która prowadzi odwiedzających aż do centrum miasteczka, będącego strefą pieszą z romantycznymi uliczkami i placami z wieloma kawiarniami, restauracjami, barami i sklepikami. Choć miasteczko na pierwszy rzut oka przypomina małe Wenecje, miejscowi chętnie przypominają, że Grado było słynnym portem już za czasów Gajusza Juliusza Cezara, czyli wtedy, gdy Wenecja jeszcze nie istniała.
W V wieku, w czasie upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego, większość mieszkańców Aquilei, w tym tamtejszy biskup, uciekła do bezpieczniejszego, wyspiarskiego Grado przed najazdami barbarzyńskich plemion ze wschodu. Z tego okresu pochodzi katedra w Grado, Sant’Eufemia z baptysterium, oraz bazylika Santa Maria delle Grazie. Od VI wieku patriarcha z Grado kontrolował całe wybrzeże Wenecji, aż do 1451 roku Wenecja podlegała pod względem hierarchii kościelnej właśnie Grado. Potem jednak Grado zaczęło podupadać, aż do momentu, gdy ruch turystyczny związany z uzdrowiskami, który rozwinął się tu w czasie panowania austriackiego w latach 1815–1918, ponownie wyniósł miasteczko na znaczenie.
Miłośnicy wypoczynku znajdą tu idealne miejsca do opalania na plażach otaczających lagunę – to jedno z najspokojniejszych miejsc na północnym wybrzeżu Adriatyku, część laguny jest rezerwatem przyrody. Plaże są długie, z drobnym piaskiem i bardzo łagodnym wejściem do morza, co czyni je odpowiednimi także dla dzieci i osób nieumiejących pływać. Ośrodek jest regularnie nagradzany Błękitną Flagą za czystość plaż. Popularne sporty w tej okolicy to jazda na rowerze, tenis, golf, a wśród sportów wodnych dominują narty wodne i windsurfing.
W związku z kolarstwem warto wspomnieć o nietypowej możliwości – co powiesz na dojazd nad morze rowerem? Na pozór szalony pomysł, ale uwaga – jest wiele dróg prowadzących nad Adriatyk, a Grado jest celem najsłynniejszej europejskiej trasy rowerowej Alpe Adria Radweg, która łączy austriacki Salzburg z włoskim kurortem Grado. To trasa bez ruchu samochodowego i z pięknymi krajobrazami wzdłuż całej drogi. Na 420 km ze Salzburga do Grado nie napotkasz poważnych problemów z bezpieczeństwem – jest wyznaczona tylko dla rowerzystów, bez aut. Trasa z Tarvisio na granicy austriacko-włoskiej do morza prowadzi w dół, choć wymagana jest odpowiednia kondycja, a kąpiel na plaży w Grado będzie jedną z najbardziej zasłużonych.
Plaże mają długość 15 km, są piaszczyste i mają łagodne wejście do morza, więc są odpowiednie dla dzieci i nieumiejących pływać. Można pływać w odległości 50–100 m od brzegu, choć w niektórych okresach odpływ jest bardziej widoczny. Morze jest spokojne, ale nie nadaje się do nurkowania, nie występują w nim niebezpieczne zwierzęta. Główna plaża w Grado jest jedną z najpiękniejszych na włoskim wybrzeżu Adriatyku. W niektórych częściach ośrodka (zwłaszcza poza płatnymi plażami, gdzie sztucznie nasypano piasek) na dnie, z powodu bliskości laguny, znajduje się nietypowe czarne błoto z dodatkiem siarki o właściwościach leczniczych, dzięki czemu region Grado ma status uzdrowiska. Można tam za darmo korzystać z kąpieli błotnych, które aktywują odporność organizmu. Siarkowe wody Grado z dodatkiem jodu są także wykorzystywane do inhalacji, więc nawet zwykłe pływanie w Grado jest zdrowsze niż w innych kurortach. Idealna, zalecana przez lekarzy, jest kombinacja kąpieli błotnej trwającej 20–25 minut oraz pływania w morzu przez 10–15 minut.
Plaże są zarówno płatne, jak i bezpłatne, przy czym te bezpłatne znajdują się na zachodnim i wschodnim krańcu miasteczka. Na plaże publiczne wstęp jest wolny, można przynieść własny sprzęt, ale plaże te nie są zagospodarowane i nie mają zaplecza sanitarnego.
Na plażach płatnych są toalety i prysznice, a dla dzieci place zabaw, karuzele i inne atrakcje.
Niedaleko Duino, położone 12 km na północny zachód od Triestu, oferuje plaże o zupełnie innym charakterze. Wybrzeże w tym rejonie jest skaliste, dzikie, obramowane wapiennymi klifami. Relatywnie dostępny odcinek ciągnie się między miejscowościami Duino a Sistiana Mare. W Duino kręcono czeski film „Uczestnicy wycieczki”. Można tam kąpać się na niepłatnych plażach przed dominującym miasteczko zamkiem z XIV wieku. Okolice Duino nazywano w czasach Austro-Węgier „Austriacką Riwierą”.
Czeskie Budziejowice, Dolne Dworzyště, Linz, Salzburg, dalej Villach, Tarvisio, Udine, zjazd z autostrady Palmanova, Grado
Brno, Mikulov, Wiedeń, Graz, Klagenfurt, dalej Villach, Tarvisio, Udine, zjazd z autostrady Palmanova, Grado
Bratysława, Wiedeń, Graz, Klagenfurt, dalej Villach, Tarvisio, Udine, zjazd z autostrady Palmanova, Grado